Często poruszanym dylematem wśród inwestorów domów jednorodzinnych jest kwestia jaki rodzaj stropu wybrać do swojego domu. Teriva czy też może strop żelbetowy? Wokół tego tematu narosło z czasem naprawdę wiele stereotypów i błędnych przekonań. W tym artykule postaram się na chłodno przyjrzeć się tym dwóm rozwiązaniom technicznym.
Tak się składa że niedawno realizowałem jako inwestor pewien budynek jednorodzinny. Budynek był realizowany na podstawie projektu typowego w którym to projekcie zaprojektowano stropy jako stropy Teriva. Jako inwestor zdecydowałem się na przeprojektowanie stropu z Terivy na strop żelbetowy. A więc na przykładzie jednego projektu domu jednorodzinnego mam dwa projekty stropu w dwóch różnych technologiach. Projekty są kompletne, podpisane przez inżynierów z uprawnieniami i do każdego z nich przygotowano zestawienia materiału oraz jeden z nich zrealizowano. Myślę że to idealna sytuacja do porównania tych rozwiązań.
Cena stropu Teriva i żelbetowego
Z pełną premedytacją rozpocznę analizę i porównanie stropu Teriva i żelbetowego od kosztów. To właśnie cena jest jednym z głównych kryteriów branych pod uwagę przed inwestorów. Wśród inwestorów panuje obiegowa teoria że strop Teriva jest najtańszym rozwiązaniem na rynku. Strop ten technologicznie powstał właśnie po to aby uprościć i zoptymalizować technologię wykonywania stropów. A więc sprawdźmy jak wyglądają koszty materiału dla stropu o powierzchni 84m 2 i geometrii wg rys.
Kalkulację kosztów dokonano na podstawie realnego projektu z konkretnym zestawieniem materiału. Głównym składnikiem ceny materiału w stropie Teriva są elementy systemowe stropu takie jak belki i pustaki. Nie unikniemy tez kosztów zbrojenia dla belek konstrukcyjnych. Do wykonania stropu będziemy też potrzebować nieco szalunków jako podparcie belek i szalunek uzupełnień, dolewek. W kalkulacji nie uwzględniono kosztu systemowych kształtek zamykających strop. Element ten mieści się pozycji deskowanie.
Sprawdźmy jak wyglądają koszty materiału przy stropie żelbetowym. Kalkulacja poniżej przedstawia realne koszty jakie poniosłem realizując strop w omawianym budynku o wielkości 84 m2.
Głównym kosztem w przypadku stropu żelbetowego są koszty stali zbrojeniowej oraz betonu. Potrzebujemy również szalunek stropu wraz z sklejką szalunkową. W mojej ocenie to właśnie szalunek, zupełnie niepotrzebnie, bardzo często zdaje się być problematyczny dla inwestorów. Obecnie na terenie każdego średniego i dużego miasta działa jedna lub kilka większych wypożyczalni szalunków. W kalkulacji powyżej przedstawiłem realne koszty wynajmu szalunku na okres 1 msc co w zupełności wystarczy do wykonania stropu. W kalkulacji ująłem też koszt wypożyczenia sklejki szalunkowej. Deskowanie można też zamiennie wykonać po prostu z drewna. Na pewno jednostkowo będzie to tańsze rozwiązanie od wypożyczenia. Powoduje to jednak dużo większe nakłady robocizny u wykonawcy co może spowodować wzrost kosztów robocizny. Obecnie deskowanie stropu na deskach wykonuje się sporadycznie. Zestawiając powyższe koszty okazuje się że materiałowo są one zbliżone.
Robocizna w stropie monolitycznym i Teriva
Obserwując rynek oraz wyceny ciężko jest jednoznacznie określić który ze stropów będzie tańszy w realizacji. Z moich obserwacji wynika to że cena w dużym stopni zależy od preferencji firmy wykonawczej. Na rynku są firmy które „lubią” robić terive i ich wyceny na tej technologii są atrakcyjne. Nie brakuje też wykonawców który wolą wykonywać stropy w technologii monolitycznej i są do tego przystosowani (własne deskowanie, wyspecjalizowani pracownicy). U takich wykonawców strop monolityczny będzie w takiej samej cenie jak teriva lub tańszy.
Jeśli sięgniemy do cenników budowlanych takich jak np. cennik Sekocenbud należy przyjąć średnią cenę robocizny stropu żelbetowego na poziomie od 85 do 120 zł /m2 ( ze zbrojeniem) w zależności od regionu jak i stopnia złożoności samego stropu. Robocizna stropu teriva kształtuje się na zbliżonym poziomie od 75 do 110 zł/m2. Pragnę zastrzec ze poziomy cenowe z ogólnokrajowych cenników mogą się nieco różnić od wycen brygad budowlanych.
Po zbiorczej analizie kosztów stropu monolitycznego i teriva okazuje się ze te koszty są do siebie zbliżone. Niewątpliwie bardzo duże znaczenie dla końcowej ceny na geometria budynku i złożoność stropu. Proste geometrie bez dużej ilości podciągów i nieużytkowym poddaszem z pewnością korzystniej cenowo wyjdą na stropie Teriva. Skomplikowane stropy z większymi obciążeniami na strop korzystniej wyjdą w technologii monolitycznej.
Porozmawiajmy o technologii.
W mojej ocenie największe różnice w obu stropach leżą po stronie technologii i właściwości użytkowych.
Strop teriva jest stropem gęstożebrowym. Oznacza to że strop składa z nośnych belek prefabrykowanych które przenoszą obciążenia i z nienośnych pustaków które stanowią formę deskowania traconego i wypełnienia powierzchni stropu. A więc istotą nośności stropu są belki stropowe. To z tej zależności wynikają pewne wymagania które się tyczą stropu teriva. Strop ten musi zostać precyzyjnie zaprojektowany pod obciążenia które ma przenosić szczególnie w zakresie obciążeń punktowych i liniowych wzdłuż belek. Przy projekcie stropu teriva należy uwzględnić rozmieszczenie murowanych ścianek działowych oraz ewentualnych słupków więźby dachowej. Strop w tych miejscach należy wzmocnić dodatkowymi belkami nośnymi. Niestety taka specyfika powoduje również ograniczenia w późniejszej zmianie aranżacji pomieszczeń i np. zmianie lokalizacji ścinek działowych. Elementy dociążające strop nie mogą być posadowione w miejscu nienośnego pustaka.
Warto również zwrócić uwagę na grubość samego stropu który w przypadku tego stropu wynosi min 24cm. Płyty monolityczne w budownictwie jednorodzinnym są zazwyczaj około 10 cm cieńsze.
Oczywiście prawidłowo zaprojektowany i wykonany strop Teriva jest pełnowartościowym stropem. Kluczowe jednak jest słowo prawidłowo wykonany. Niestety ze swojej praktyki mogę powiedzieć że w wykonawstwie stropu Teriva popełnianych jest najwięcej błędów. Bardzo często obserwuję „odchudzanie” stropu z niezbędnego zbrojenia podporowego, zmiany w zakresie wypełnień i dozbrojeń stropów, nieprawidłowe oparcie belek. Niestety takie praktyki optymalizacyjne zazwyczaj wprowadzenie przez pracowników na budowie są niedopuszczalne. Zmiany te zawsze prowadzą do osłabienia konstrukcji a w skrajnych sytuacjach mogą wręcz prowadzić do katastrofy budowlanej. Dlatego bardzo istotne jest aby przy stropie teriva zadbać o właściwy nadzór nad budową przez doświadczonego kierownika budowy. Wprowadzane też zmiany „optymalizacyjne” przez pracowników budowlanych bez nadzoru prowadzą też do pogorszenia właściwości użytkowych stropu. Nierzadko spotykam się z sytuacją „zarysowanej terivy” w miejscu połączenia belek i pustaków. Są to właśnie efekty niedopuszczalnych optymalizacji i głównie rezygnacji z wymaganego zbrojenia podporowego.
Strop monolityczny w mojej ocenie jest technologicznie lepszym stropem. Monolit jak sama nazwa wskazuje jest płytą jednorodna wykonaną z betonu i za zbrojoną stalą. Strop ten charakteryzuje się na pewno większą elastycznością pod względem projektowania jak i samego przenoszenia obciążeń. Jeśli geometria naszego budynku jest skomplikowana strop monolityczny będzie zdecydowanie lepszym rozwiązaniem niż teriva. Płyta stropowa żelbetowa nie ogranicza możliwości zmian przebiegu ścian działowych względem projektu. Grubość płyt żelbetowych to zazwyczaj od 15 do 18 cm w budownictwie jednorodzinnym. Nie ma mowy w tej technologii o sytuacji zarysowania tynku na stropie ponieważ cały element budynku to po prostu monolit. Łatwiej tez przy tego typu konstrukcji prawidłowo zakotwić płyty balkonowe. Stropy żelbetowe możemy też ciekawie wykorzystać jako element architektoniczny. Monolityczne stropy z betonu architektonicznego coraz częściej nadają niebanalnego stylu nowoczesnym wnętrzom.
To jak to jest z tym stropem?
Okazuje się że cena materiału w dwóch omawianych technologiach jest do siebie zbliżona. Różnice mogą wynikać z kosztów pracy jednak i te da się zniwelować do jednego poziomu cenowego poprzez dobór odpowiedniej brygady budowlanej.
Co do właściwości użytkowych w mojej ocenie inżyniera z 8 letnim doświadczeniem budowlanym monolit zdecydowanie wygrywa. Jeśli więc możemy mieć lepsze rozwiązanie w zbliżonej lub wręcz takiej samej cenie odpowiedź wydaje się prosta.
